Timuçin Bayram
http://timucinbayram.blogcu.com
Aralık 2008, İstanbul

Günümüzün amansız ve kaçınılmaz rekabet anlayışında şirketlerin yok olmamak, varlıklarını devam ettirebilmek için cevabını aradığı ve bulmak zorunda olduğu en çetin sorulardan biri, belki de birincisi kesinlikle şudur;

1. Nasıl hayatta kalabilir ve bunu sürekli hale nasıl getirebilirim?

 Ve önem sırasına göre diğerleri de;

2. Nasıl kârlılığımı koruyabilir ve arttırabilirim?
3. Nasıl verimli günümüzün amansız ve kaçınılmaz rekabet anlayışında şirketlerin yok olmamak ve kalabilir ve verimliliğimi arttırabilirim?
4. Nasıl yeni iş/işler yaratabilirim?
5. Nasıl rekabet edebilir ve rekabet yaratabilirim?
6. Nasıl günün değişen şartlarına hızlı bir şekilde uyum sağlayabilir ve şartları değiştirebilme yeteneğini kazanabilirim?
7. Nasıl yeni pazar/ pazarlar yaratabilirim?
8. Nasıl tüm bunları dinamik bir şekilde ve sürekli kendimi yenileyerek

 yapabilirimdir? 

Bunları tanımlarsak;

1. Hayatta kalabilmek;

Şirketin hayatta kalması ve varlığını devam ettirmesi şirketteki her şeyden daha önemlidir. Şirketteki her şey, tüm işler, çalışanlar, makineler, bilgisayarlar, binalar, ofisler...vs sadece şirketin var olması için birer araçtır. Şirketin var olması için orada olduklarını  tüm çalışanlar ve şirketteki herkes tamamıyla anlamalıdır. Bir çok şirketin reklam yaptığı ve denediği koşulsuz müşteri mutluluğu, toplam kalite uygulamaları, ISO 9001'ler, yalın üretim modelleri, organizasyon yapıları, yönetim sistemleri, süreç yönetimleri, ekip çalışmaları, kalite çemberleri, ... vs tüm yöntemler ve sistemler tek bir amaç içindir. Tek bir hedef vardır ve olmalıdır; şirketin var olması ve varlığını sürdürmesi. Bunun dışında kalan her şey yalnızca araçlardır. Şirket hiçbir yönteme ve sisteme takılıp kalmamalıdır. Hangi sistem, hangi yapı işine yarıyorsa onunla yoluna devam etmelidir.

2. Kârlılığını koruyabilmek ve arttırabilmek;

Hiç bir şirket kâr amacı olmadan varlığını sürdüremez. Şirket kesinlikle kâr etmediği alanlardan ve sektörlerden çekilmeli, kârlı gördüğü alanlarda varlığını sürdürmelidir. Kârlılığını sürdürürken de mutlaka arttırma yoluna gitmelidir. Şirket bulunduğu sektörlerde kârlılığını arttıramıyorsa o sektörlerden de çekilmelidir. Mutlaka kârlılığını koruyabileceği ve arttırabileceği sektörlerde yaşamını sürdürmelidir.

3. Verimli kalabilmek ve verimliliğini arttırabilmek;

Bulunduğunuz sektörde sektörün liderlerinin verimlilik standartları neyse onu yakalamak ve geçmek hedefiniz olmalıdır. Sektörünüzün standartlarını siz belirler hale gelmeyi hedeflemelisiniz.

4. Yeni iş/işler yaratmak;

Şirket mutlaka yeni iş/işler  yaratmanın peşinde olmalı ve belli bir ciro hedefini bu yeni iş/işlerden elde etmelidir.

5. Rekabet edebilmek ve rekabet yaratabilmek;

Şirket rekabet edebildiğince var olur. Bir süre sonra rekabet etmekten rekabet yaratmaya geçmelisiniz. Rekabet etmek daima geriden gelmek ve şartların başkaları tarafından belirlendiği bir pazarda var olmaya çalışmaktır. Rekabet yaratmaksa sizin belirlediğiniz şartlara göre pazarda rakiplerin size yetişmeye çalışmalarıdır.

6. Günün değişen şartlarına hızlı bir şekilde uyum sağlamak ve şartları değiştirebilme yeteneğini kazanabilmek;

Var oluşun temel prensiplerinden biri şartların an be an değişmesi ve bu değişen koşullara uyum sağlayamayanların elenmesi/ ayıklanması yada yok olmasıdır. Şirket değişimle ilgili bütün ön yargıları kafasından atmalı ve var gücü ile değişmelidir. Gelecekte şartları değiştirebilme yeteneğini ise mutlaka kazanmalıdır. 

7. Yeni pazar/pazarlar yaratabilmek,

Şirket pazara ve pazarlara ön yargısız bakmalı ve kendi yeni pazarlar yaratmalı, bu yeni pazarları yaratma becerisine mutlaka sahip olmalıdır.

8. Tüm bunları dinamik bir şekilde ve sürekli kendini yenileyerek yapabilme becerisine sahip olmak,

Şirket tüm bunları dinamik bir şekilde yapmalı ve sürekli yapar hale gelmelidir. Asla şirket rutinleşmemeli ve rutinleşmesine izin verilmemelidir.

Bunları yapmak zor mu? Hiç de değil. Bunları yapan bir sürü şirket var. Coca-Cola, GE, Benetton, Sony, Microsoft, Dell, 3M, Intel, Shell ... bunlardan sadece bir kaçı. Bu şirketler dünyanın en iyileri. Bu çok normal. Siz de yapabilirsiniz.

Örnek olarak dünyanın en iyi bilinen markasını ele alalım;

Coca-Cola; Ben size X marka bir içecek getiriyorum ve Coca-Cola ile aynı tatta olduğunu garanti ediyorum. Ayrıca fiyatını da Coca-Cola'nın yarı fiyatına diyorum. Ne yaparsınız? Ben söyleyeyim bir denersiniz ve bakarsınız. Eğer tadı sizin için uygunsa bu fiyata X marka içeceği alırsınız. Peki bu iş bu kadar kolay mı? Kolaysa niye kimse yapmıyor? Yada yapıyorlar da Coca-Cola şirketi nasıl hala hayatta ve neredeyse 100 yıla yakın bir süredir aynı ürünü bu kadar başarılı bir şekilde satıyor. Kolay değilse Coca-Cola şirketi bunu nasıl yapıyor? 100 seneye yakın bir zaman aynı ürünü satarak nasıl bu kadar başarılı olabiliyor?  Bu bir sır mı? Günümüzde bu ve benzeri başarılı şirketlerin başarı yolları ne bir sır ne bir sihir, ne de bir büyücülük. Kimse "abra cadabra" diyerek, elini şaklatarak başarıya ulaşamıyor.

Thomas Edison' un kurduğu  General Electric' in, efsanevi CEO' su Jack Welch' in dediği gibi;

"Gerçeğe sahip çıkın ve onunla olduğu gibi tüm çıplaklığı ile yüzleşin."

"Gerçeğe sahip çıkmak insanın başını kuma gömmesinden daha iyidir. Dünyanın gitgide artan bir biçimde rekabetçi duruma geldiği gerçeği ile yüzleşin. Hiç bir işin ömür boyu garantisi olmadığı gerçeği ile yüzleşin. Çok büyük bürokrasiler kurarak bir işletmeyi yönetmenin etkili olmadığı gerçeği ile yüzleşin. İşletmenin gerçekten basit iş olduğu gerçeği ile yüzleşin, diyor değişimin ustası nötron Jack."

Gerçekle yüzleşmeyi günümüzün dünyasında, üretim ile değil, pazarlama, tasarım, marka oluşturma ve yönetimi, Ar-Ge ile uğraşma olarak algılıyorum. Üretimi ise yönetmek anlamında görüyorum.  Hangi pazarda nasıl bir marka ve ürün ile nasıl savaşacağına ve nasıl bir fiyat politikası oluşturacağına karar verdikten sonra bunun detaylandırılması söyleyecek, üretimi nerede nasıl ve hangi strateji ile yapacağımızı.