Süleyman Müftüoğlu, IBM Türk Ltd. Şti. Ocak 2003
MUFTUOG@tr.ibm.com

PLM (Product Lifecycle Management - Ürün Yaşamçevrimi Yönetimi) kavramı 2000 senesinde ilk kez IBM tarafından ortaya atıldı. O zamandan beri hem IBM, hem kavramı kabul eden diğer satıcı firmalar (EDS, PTC ve son olarak Autodesk), hem de imalat uygulamaları pazarında faaliyet gösteren danışmanlık şirketleri tarafından geliştirilmeye devam edildi. Şu anda kabul görmüş bir iş stratejisi ve vizyonu olduğunu düşünüyoruz. Geleceğin yani önümüzdeki yüzyılın vizyonu.

PLM'in en önemli çıkış noktası geleneksel maliyet/kalite ve temin süresi üçgeninin ötesinde yeni kavramları ortaya sürmesidir. Bilindiği gibi bu üçlü geleneksel olarak en temel rekabet unsurları olarak görülmüştür. PLM çıkışının ana amacı Şirketleri geleneksel rekabet etme biçimlerinin ötesinde rekabetçi kılacak diğer unsurlara dikkatleri çekebilmektir. Bu anlamda PLM yeni bir yaklaşım biçimini temsil etmektedir.

Şimdi bu farklı yaklaşım biçimini irdelemeye başlayalım. Geçmişte kullanageldiğimiz CAD/CAM/PDM (Computer Aided Design/Computer Aided Manufacturing/Product Data Management - Bilgisayar Destekli Tasarım/Bilgisayar Destekli İmalat/Ürün Veri Yönetimi) paradigmasının ötesinde yeni paradigmanın ne gibi farkları vardır.

CAD/CAM/PDM yaklaşımı verimlilik üzerine odaklanmaktadır. Bir tasarım uygulamasını kullanırken kişilerin verimliliği ve/veya takımların verimliliği üzerinde durmakta ve kullanılan araçlar bu amacı gerçekleştirme derecelerine göre değerlendirilmektedir. Burada sık düşülen tehlike, süreç verimliliği üzerine odaklanmak yerine iş verimliliği üzerine fazlaca eğilmek ve ürünleri sadece işlevsel bazda değerlendirmektir. PLM'in buradaki farkı sadece verimlilik değil ek olarak 'yenilikçilik' (Innovation) kavramı üzerine odaklanmasıdır. Gerçekten de gelişen rekabet dünyasında başarılı olmak isteyen her şirket daha fazla ve daha yeni ürünü daha sık aralıklarla çıkarmak durumundadır. Diyebilirizki PLM yaklaşımının en önemli kavramı yenilikçilik kavramıdır.

PLM kavramı benzer şekilde tasarım ve mühendislik sürecinin temel metriğinide sorgulamaktadır. Artık ürün pazara sürülünceye kadar geçen zaman olan 'pazara zaman' (time to market)ölçüsü yerine 'Pazara doğru zaman, doğru ürün' (right to market) yaklaşımı kullanılmaktadır. Ürünü tasarladınız ama imaledilebilir değil, ürün zamanında çıktı ancak müşteri tarafından kabul edilebilir bir maliyet yapısında değil, çok kaliteli ama servis verilememekte vb.. Bu yaklaşımın işletmelere katkısı süreçleri bütünleştirme ve eş zamanlı mühendislik motivasyonunu artırması elbette.

PLM Proje Yönetimi kavramınıda Ürün Yaşamçevrimi Yönetimine dönüştürmeyi teklif etmektedir. Buradaki en önemli fark ürün (geliştirme) projelerinin kapsama alanının genişletilmiş olması. Müşteriden alınan geribildirimlerin yeni bir ürün için, daha geliştirme projesi başlamadan kavramlaştırılması, geliştirme projesi bitip ürün ticari hale geldikten sonra satış sonrası hizmetler sürecinin ürün/geliştirme bilgileri ile bütünleştirilmesi yeni ve olumlu yaklaşımlar.

PLM geleneksel mühendislik verisi kavramını da zenginleştirmeye yönelmiş durumda. Teknik resim, katı model, yüzey gibi temel geometrik 'veri'ler öncelikle bir ilişkisel veri temeli içine tanımlanıyor; süreç kısıtları, işletme tasarım kuralları ile bütünleştirilerek zenginleştiriliyor; kullanılabilir 'bilgi' haline getiriliyor. Bu zengin ortamın yenilikçiliği artıracağını rahatlıkla söyleyebiliriz

PLM yaklaşımının yenilikçi yönlerinden biride sadece ürün yapısı ile değil, buna ilave olarak süreç ve kaynak bileşenleri ile ilgilenmesi ve tüm bileşenleri bir ürün-süreç-kaynak modeli (Product-Process-Resource Model) ile bütünleştirmeye çalışmasıdır.

PLM e-iş (e-business) teknolojik altyapısını kullanarak, paydaşlar arasındaki iletişimin ikiyönlü ve eşzamanlı olmasını hedefleyen bir yaklaşım içindedir.

Peki PLM bizden ne yapmamızı istiyor?

PLM'in Şirketlere 'üç emir' tavsiye etmekte:

Bir: Yenilikçi olun (Innovate); daha fazla ve daha yeni ürünün geliştirilebilmesi için ön koşul olan daha etkin bir tasarım ortamı oluşturun.

İki: İşbirliği yapın (collaborate); PLM Çözümlerini kullanarak Şirket içindeki veya genişletilmiş işletmenizdeki (şirket, satıcı ve sağlayıcılarından oluşan zincire genişletilmiş işletme (extended enterprise) diyoruz) tüm beceri ve birikime erişin.

Üç: Bütünleştirin (integrate); Oluşturulan içeriği diğer süreçleri de hızlandıracak şekilde paylaşın ve gücünüzü artıracak şekilde kullanın.

PLM Çözüm Sağlayıcısı olarak IBM yukarıdaki isteklerin erkleyicisi olarak PLM Çözümlerini merkeze yerleştirmektedir.

Üç stratejik emrin üzerinden kısaca geçelim:

Yenilikçilik doğru ürünleri pazara zamanında sürmenizi temin eder. Ürün boru hattınızın debisini artırır. Yani doğrudan doğruya firmanın iş neticelerini yani geliri ve karlılığı olumlu bir şekilde etkiler. Müşteri gereksinimleri zamanında ve etkin bir biçimde karşılandığı için müşteri sadakati artar ve firmanın geleceği teminat altına alınır.

Yenilikçi olursanız yepyeni ürünleri geliştirme şansınız olur. Rekabet günüz artar. İstatistikler pazara ilk giren 2 ürünün toplam pazar payının % 80 civarında olduğunu söylemekte. Özellikle yepyeni bir ürün çıkarmak rakiplerle aradaki farkı 3-4 yıla kadar çıkarmakta; eğer aynı/benzer ürünler bazında zaman olarak daha önceyseniz bu daha rahatlıkla telafi edilebilecek bir rekabet farkı yaratmaktadır.

PLM bu noktada şirketlerin akıl sermayeleri (Intellectual Property) üzerine odaklanmalarına fırsat vermektedir. Elle tutulur bir şey olmamakla beraber uzmanlara göre Akıl Sermayesi en önemli rekabet unsurlarından biridir. PLM'in amacı akıl sermayesini yönetmek ve geliştirmektir.

İşbirliği artık tüm şirketler için bir olmazsa olmaz koşul haline gelmiştir. Maliyet baskısı tüm tasarım ve imalat işlemlerini küresel hale getirmiştir. Ana şirketlerde dışarıdan hizmet ve mal tedariki artan bir eğilimdir ve artan ürün çeşitliliği ve kısalan ürün yaşamçevrimleri karşısında yapacak fazla bir şey de yoktur.

PLM Çözümleri içinde yeralan muhtelif işbirliği araçları ile paydaşlar daha etkin bir biçimde çalışıp, genişletilmiş işletme içindeki tüm becerileri kullanabilirler. Doğal olarak bir işletme PLM Çözümleri yanısıra başka uygulamalarıda başka amaçlarla kullanmaktadır. Bunlara kısaca bir gözden geçirip PLM Çözümlerini bu anlamda konumlandırmaya çalışalım.

CRM (Customer Relationship Management-Müşteri İlişkileri Yönetimi) uygulamaları müşterilerle ilgilenir; amaç müşteri memnuniyetini artırmak; müşterileri değişik bölümlere ayırarak hem firmanın müşteri hizmeti için kaynaklarını etkin kullanmak hem de gelir ve karlılığı artırmaktır.

ERP (Enterprise Resource Planning - Kurumsal Kaynak Planlama) yazılımları bir işletmenin tüm maddi ve insani kaynaklarının taktik ve operasyonel olarak planlanmasını sağlamaktadır. ERP yazılımlarının temel amacı işletmenin işletme sermayesini (nakitte, hammadde/yarımamul/mamul stoklarında veya alacaklarda olabilir) optimize etmek yani minimum sermaye ile maksimum işletme seviyesini yakalayabilmektir.

Tedarik Zinciri Yönetimi (Supply Chain Management) Uygulamaları ise müşteri-İmalatçı ve Yan sanayilerden oluşan zincirin toplam verimliliğini artırmaya yönelik yazılımlardan oluşmaktadır.

PLM Çözümleri ile bu uygulamalar bütünleştirilebilmelidir. Örneği CRM uygulamasından gelen geri bildirimler tasarım sürecine aktarılabilmelidir. Eğer konfigüre edilebilen bir ürün çıkardıysanız, PLM Çözümleri müşterilerin kendi siparişlerini konfigüre edebilmeleri için kullanılabilmelidir.

PLM Çözümleri ile tasarım aşamasında oluşan ürün yapısı, ERP uygulamalarının anaçatısını oluşturan Malzeme Gereksinim Planlama (Material Requirments Planning) sistemlerine aktarılabilmelidir. Yapılan mühendislik değişiklikleri lojistik sistemlerle konuşabilmelidir.

PLM Çözümlerinin diğer ana uygulamalardan en önemli ayırdedici özelliği nedir? PLM Çözümleri daha önce bahsedildiği gibi buluş yapabilen aklı, yani insan sermayesinin çıktısını maksimize etmeyi hedeflemektedir (yenilikçilik). Dolayısıyla elde edilebilecek kazanımların sınırı yoktur ve rekabet stratejisi açısından taklit edilemez veya zor taklit edilir niteliktedir. Maliyetleri minimize etmeye çalışan uygulama setleri ise sınırlı ve kolayca taklit edilebilen taktik kazanımlar sağlayabilmektedir (maliyetleri, stok seviyesini en fazla sıfıra kadar indirebilirsiniz!).

Uygulamaların bütünleştirilmesinde IBM'in stratejisi e-iş altyapısını etkin bir biçimde kullanmaktır. Ayrıca Çözümlerimizin çoğunda, yaygın olarak kullanılan komşu uygulamalar ile doğrudan bütünleştirme sağlanmış durumdadır. Çözümlerimizin ilişkisel ve nesne tabanlı yapısı bütünleştirmeyi kolaylaştırmaktadır.

Şimdiye kadar incelediklerimizi bir tanımla toparlamaya çalışırsak nasıl bir tanımla karşılaşırız?

- Neden PLM?: İşletmenin iş kararlarını ürün ve ürün yelpazesi ile ilgili tam bilgi ile verebilmek. Yani diyoruz ki PLM yaklaşımı bir iş uygulamaları setini tanımlar ve özellikle bu yaklaşımı ile bu uygulamalardan CAD/CAM/CAE uygulamalarını bir departman çözümü olmaktan çıkarmaktadır,

- Ürün içeriğinin geliştirilmesi ve tüm süreçlerle bütünleştirilmesini sağlar ve bunu sadece işletme içinde değil tüm genişletilmiş işletmede yapar. Bu bütünleştirme süreçlerin ve insanların işbirliğini artıran çözümlerle özellikle Ürün Veri Yönetimi yazılımları ile sağlanmaktadır.

- Tüm bunları yaparken e-iş teknolojileride bir kaldıraç, bir erkleyici olarak kullanılmaktadır.

Acaba PLM Vizyonu ve Stratejisi başarılı olabilecekmi?

Biz vizyona güveniyoruz sebebi ise bizce sağdaki şekilden anlaşılabilir.

Burada müşteriye değer üreten süreçler ve yüz üzerinden oluşturulan değerden aldıkları pay gösterilmekte.

Görüldüğü gibi değerin % 85'i içinde ürün içeriği barındıran süreçler tarafından ortaya çıkmakta.

Yani PLM Çözümleri sadece kendi içinde değil diğer süreçlere kattıkları değer itibarıylada çok önemlidir ve vizyon gerçekleşmeye adaydır.