Sezgin Uzcan
Tasarım, Analiz ve Sıcak Yolluk Sistemleri Ürün Yöneticisi
2M Çözüm Mühendislik & Danışmanlık Ltd. Şti.
Ocak 2006, İstanbul

Not: Orijinal olarak TurkCADCAM.net Dergisi 2. Sayısı için hazırlanmış bu makale, Mayıs 2007'de TurkCADCAM.net Portalı'nda yayınlanmıştır.

Giriş:

Çok basit Pazar alışverişlerinde bile farkından olmadan ortaya koyduğumuz yazılı olmayan bir takım kriterlerimiz varken,  (Domatesin düzgün şekilli, renginin pembeden kırmızıya henüz dönmüş olması, patlıcanın boyutunun 1 adetten 2 dolma elde edilebilecek boyda ve sert olması, maydanozun yeşil olması v.s.) Giysi satın alırken; zevkimize uygun renk, desen, mevsim, fiyat kalite dengesi gibi kriterler varken...

En kolay tarif edebileceğimiz 8 gözlü bir rondela kalıbının bile bizlere binlerce YTL'ye mal olduğunu düşünürsek, bu konuda pazar alışverişinden daha hassas davranmamız gerekir diye düşünüyorum.

Konu ile ilgili yaklaşık 26 yıllık birikim ile dahi insan hata yapabiliyor bazen. Ancak her konuda olduğu gibi kalıp siparişi ve kalıp teklifi verme konularında da doküman kullanma alışkanlığı edinmenin hayatı kolaylaştırdığı tartışılmaz.

Sektörde yeterince zaman geçirmemiş, sonradan katılmak durumunda kalmış müşteri adaylarından bazen şöyle <fiyat talepleri> alıyoruz.

(Ellerinde herhangi bir örnek parça ya da teknik resim dahi yok iken)
S - Bir kalıp kaç para?..
C - !..

Özür dilerim, amacım bu arkadaşları küçümsemek değil. Ancak pazarda alışveriş yaparken bile ince eleyip sık dokuyan bizler iş hayatımızı idame ettirmemizi kolaylaştıracak, bize para kazandıracak eylemler için yatırım aşamasına gelince maalesef aynı özeni göstermiyoruz.

Tüm bunlar bu işi usulüne uygun yapan firmalar yok anlamına gelmiyor tabii ki var ve azımsanmayacak kadar da çok.

Kalıp fiyatlandırma kriterleri:

Kalıp üretimi hizmeti verenlerin olduğu gibi, hizmeti almak isteyen müşteri adaylarının da alacakları hizmetin neleri içereceği konularına açıklık getirmeleri, kalıp tekliflerinin olmazsa olmaz gereklerindendir.

Kısaca, hizmeti talep eden ne istediğini açık ve net bir şekilde ortaya koymalı ki, hizmeti veren ya da hizmet vermeye aday tüm imalatçılar da aynı taleplere göre teklif sunsunlar. Aksi halde farklı kalıp malzemeleri ve üretim şekillerinin doğuracağı farklı maliyetler ortaya çıkacaktır.

Şimdi Plastik enjeksiyon kalıbı siparişinde, kalıp yapımcısı firmaların teklif verebilmek için gereksinim duydukları bilgilere bir göz atalım;

1- İdame (mevcut kalıbı çoğaltma) kalıplar için teklif talep etme halinde,

• Mevcut Plst. parça ve kalıp ile ilgili tüm bilgiler;
  • Kalıp teknik resimleri,
  • Parça örnekleri (yollukları ile birlikte)
• Kalıpta yaşanan sıkıntılar,
• Yeni kalıptan beklenenler,
  • Çevrim süresinde iyileştirme,
  • Kalıp ömrünün daha uzun olması,
  • Lokma konfigürasyonunda iyileştirme v.b.
• Hammadde değişikliği olacak mı?

2- Yeni bir parça için kalıp teklifi talep etme halinde,

• Parça teknik resimleri, (varsa parça prototipi de birlikte olursa daha iyi olur)
• Kalıp göz adedi, (bu konuda fikir verilemiyorsa plastik parçanın yıllık ihtiyaç miktarı)
  • Yıllık ihtiyaç miktarı kalıp tasarımını etkileyen önemli faktörlerden biridir,
• Kullanılacak hammadde ve alternatif malzemeler,
• Hammadde de renk değişimi olacak mı?
• Enjeksiyonla imalat için kullanılacak makine parametreleri,
  • Makine Max. kapatma basıncı,
  • Mengene max. ve min. aralık ölçüleri,
  • Kolon aralık ölçüleri,
  • Min., çevrim süresi,
• Sıcak yolluk kullanılması durumunda marka kriteri var mı?
• Parçada izin verilen yolluk giriş bölgeleri,
• Kullanılacak çelik malzemeler,
• Isıl işlem talebi,
• Lokma / model değişimi olacak mı?
• Kullanılacak standart parçaların marka ya da tedarik adresleri,
• Projenin devreye alınmasının planlandığı tarih.

Gibi konuların başlangıçta üretim için teklif verecek aday firmalara iletilmesi aday firmalarında bu sorulara negatif ya da pozitif cevap veren teklifler sunmaları halinde daha sağlıklı sonuçlar elde edileceği açıktır.  

Gerek kalıp üreticilerinin, gerekse talep sahiplerinin ilk anda önemsemeyebildikleri bu detaylar teklif isteme ve teklif verme aşamalarında yeterince incelenmeden karşı tarafa sunulduğunda;

• Sürekli tekrarlanan iletişim ihtiyacı dolayısı ile zaman kayıpları,
• Aynı ürün için verilen tekliflerde, kalıp yapımcı firmalar arasında inanılmaz fiyat ve imalat süreleri farklılıkları,

Sonuçları talep sahiplerini, kalıp siparişi konularında yanlış kararlara sevk edebilmektedir.

Her işi olabildiğince en az zamanda en doğru biçimde yapmayı ilke edinmenin bizlere görünmeyen zaman ve paralar kazandıracağı açıktır.

Allah hiçbir kalıp üretimi işletme sahibini 'Bir kalıp kaç para?..' türünde sorularla baş başa bırakmasın.

Sevgi ve saygılarımla