Hasan Acül
Yeni Ürün Geliştirme Uzmanı (NPDP), PDMA Onaylı Eğitmen (REP)
ROADMAP® Academy Consulting Engineering

Not: Bu makale ilk defa AP Ambalaj Plastik Dergisi Ekim 2011 sayısında yayınlanmıştır.

Günümüzde araştırma ve ürün geliştirme çalışmalarının neden yapılması gerekliliği konusu güncelliğini yitirmiştir. Bu faaliyetlerinin büyük ölçekte ülkelere, küçük ölçekte işletmelere sağladığı faydalar üzerine yapılmış bir çok istatistik çalışması ve örnek olay incelemesi (vaka analizi) vardır [1]. Araştırma ve ürün geliştirme alanında güncel sorular çalışmaların nasıl daha verimli yapılabileceği konusuna, yani süreç yönetimine odaklanmıştır.

Yeni ürün geliştirme, sistem ve süreç geliştirme, inovasyon yönetimi ve mühendislik çalışmalarında performans, verimlilik ve etkinliğinin artırılması, günümüzün rekabet şartlarında firmalar için can yakıcı bir amaç olmaktadır. 
2011 yılı içerisinde kullanıldığı pek çok sektörde kullanım oranlarını artıran plastik sektörü, Türkiye'nin toplam kimya ihracatı içinde % 28'lik payla ikinci sırada yer almaktadır. Bununla birlikte sektörün 2011 yılında %16 büyümesi beklenmektedir [2]. Türk plastik sanayisinin dünya plastik sektörü içindeki payı % 1,6 düzeyindedir. AB ülkeleri arasında 6. büyük plastik işleme kapasitesine sahiptir [3].

Ulusal ve uluslararası talebinin gelecekte de bugünkü gibi yüksek olacağı varsayımı; Avrupa pazarlarına yakınlığı ve göreceli ucuz işgücü; uzun yılların tecrübe ve bilgi birikimi; düşük miktarlarda mamul üretebilme, üretim ve teslimatta esnek davranabilme kabiliyeti vb. birçok güçlü yana sahip olmasına rağmen plastik sektörü, ürün geliştirme çalışmalarına yeterince kaynak aktaramamaktadır. [4]. TUİK 2010 istatistiklerine göre “Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı” sektörünün araştırma ve ürün geliştirme giderlerine ayırdıkları pay % 1,76 (56.904.243 TL) olmuştur [5].

Rekabette sektör firmalarımızın avantajını artırmak için yukarıda bahsedilen konulardan çıkartılacak ortak sonuçlar: 1) sektörde araştırma ve ürün geliştirme çalışmalarının artırılması ve 2) yapılan çalışmaların süreçlerinin çok daha verimli yönetilmesi gerekliliğidir. Bu eksikliklerin çözülmesi amacı doğrultusunda, Uluslararası Yeni Ürün Geliştirme ve Yönetimi Birliği (PDMA), Proje Yönetimi Enstitüsü (PMI), Avrupa İnovasyon İnsiyatifi vb. kurumların yaklaşımları; Altı Sigma, Stratejik Yönetim, Teknoloji Yönetimi, vb. süreç uygulamaları gibi uluslararası alanda kabul gören metotlar, sistem ve uygulamalar referans alınmalıdır.

Yeni ürün süreç geliştirme konusunda temel yaklaşım, ürün geliştirme çalışmalarının işletmenin karakterine uygun, çok yönlü, bilimsel ve strateji temelli, sistematik ve ölçülebilir biçimde yapılandırılması, denetlen-mesi, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve ölçülmesi olmalıdır [6].

Yeni ürün geliştirme süreç yönetiminin temel kapsamı genel olarak aşağıdaki başlıklar halinde ifade edilebilir [7]:

• Liderlik
• Yeni Ürün Geliştirme Stratejileri
• Ürün Portföy Yönetimi
• Ürün Geliştirme Aşamalarının Yönetimi
• Kaynakların Yönetimi
• Bilginin Yönetimi
• Fikri Mülkiyet Haklarının Yönetimi
• Takım Yönetimi
• Performans Değerlendirme

Yeni ürün geliştirme süreç yönetimi aşamaları temel çerçevede şunlardır:

• Tanımlama
• Analiz
• Planlama
• Uygulama
• Denetleme

Yeni ürün geliştirme süreç yönetiminin işletmelere sağladığı başlıca faydalar şöylece sıralanabilir:

• Strateji ile bütünleşmiş sistematik, ölçülebilir ve sürdürülebilir yeni ürün geliştirme süreci sahibi olmalarına destek olur
• Ürün yönetimi ve ürün portföy yönetiminin verimliliğinin artmasına; doğru projelerin doğru bir biçimde yapılmasına imkan sağlar
• Geliştirilen yeni ürünlerin pazar başarı oranlarının artmasına yardım eder
• Fikirden pazara ürün geliştirme ve ticarileşme zamanının kısalmasına yardımcı olur
• Bilgi seviyeleri yüksek, sürekli kendini geliştiren yetişmiş insan kaynağı ile çalışmalarına imkân sağlar
• İşletmenin başta üniversiteler ve araştırma merkezleri olmak üzere tüm paydaşlar ile işbirliği faaliyetlerinin artmasına yardımcı olur
• Araştırma ve ürün geliştirme faaliyetlerine yönelik devlet destek ve teşviklerinin alınmasında avantaj sağlar
• Yeni ürün geliştirme ile bağlantılı süreçlerde işleyiş kalitesini yükseltir; sürdürülebilir bir büyümenin ve gelişmenin temel taşı olur.

Araştırma ve ürün geliştirme faaliyetlerinin bilimsel temelli yönetilmesi işletmelerin yüksek karlılık, rekabet gücü, sürdürülebilir büyümeleri açısından hayati olmasının yanı sıra, çoğunluğu KOBİ ölçekli işletmelerden oluşan plastik sanayimizin gelişimi ve gücü açısından da oldukça önemlidir. Bu noktadan bakıldığında sektör firmalarımıza kısa dönemli bir yaklaşım yerine uzun dönemli, geleceğe yatırım yapan, araştırma ve ürün geliştirme, inovasyon faaliyetlerini öne çıkartan bir anlayışı benimsemelerini öneririm. Bu amaçla da üniversiteler başta olmak üzere, eğitim ve araştırma kurumları, konu üzerinde çalışan yeni ürün geliştirme süreç yönetim uzmanlık firmaları ve destek kurumları ile daha yoğun işbirliği yapmalarını tavsiye ederim.

Kaynaklar:
[1] JERALD H., MARİUS M., EDQUİST C., “Innovation, Science, and Institutional Change: A Research Handbook”, Oxford University Press, 2006
[2] Plastik Sektörü Yayını, İşte KOBİ (istekobi.com.tr)
[3] PAGEV, Dünyada ve Türkiye’de Plastik Tüketimi yayını (pagev.com)
[4]  Eraslan İ.H, Karataş H., Kaya,H., “Türk Plastik Sektörünün Rekabetçilik Analizi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:6 Sayı:11 Bahar 2007/2  S.203-21
[5] TÜİK web sayfası  (tuik.gov.tr)
[6]Acül, H., “Kobilerde Araştırma ve Ürün Geliştirme Bölümlerinin Çok Yönlü Yapılandırılması ve Sistematik Yönetimi Üzerine Öneriler”, 5. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 25-26 Kasım 2008
[7] Yeni ürün Geliştirme ve Yönetim Birliği (PDMA),  Yeni Ürün Geliştirme Uzmanı (NPDP) Sertifikası süreç çerçevesi