|
2.1. Hassas Kesme Prensibi:
Bileşik kesme kalıplarına benzemekle beraber normal kesme kalıplarından farklı yapıda olan hassas kesme kalıplarını oluşturan ana parçalar Şekil 5'te görülmektedir. Üç etkili baskı sistemi bulunan özel preslerde kullanılan hassas kesme kalıbında başlıca farklılık ilave baskı elemanlarıdır. Üzerinde (V) şeklinde çökertme çenesi bulunan (2) numaralı baskı plakası ve kesme zımbası altındaki (4) numaralı karşı baskı zımbası kalıbın ilave elemanlarıdır (4).
Geleneksel kesme tekniği |
Hassas kesme tekniği |
|
|
|
|
Geleneksel kesme ile oluşan çapaklı yan yüzey |
Hassas kesme ile elde edilen az pürüzlü yan yüzey |
|
Baskı plakasında bulunan (V) şeklindeki çevresel çene kesilme öncesi malzemeye batarak yatay doğrultuda ilave baskı gerilmesi oluşturur. Kesme baskısına ilave olan bu gerilme malzemenin yırtılma olmaksızın akma sınırına erişmesini sağlar. Malzeme kalıp içerisinde
preslenir. Şekilden görüldüğü gibi kesilecek parça kesilme esnasında (3) ve (4) nolu kesme zımbası ve çıkarıcı zımbalar arasında sıkıştırılarak kesme esnasında bombeleşmesi önlendiğinden bu yöntemle normal kesme ile kıyaslanamayacak düzlükte parçalar elde edilebilir (4).
Şekil 5. Hassas kesme kalıbı ana elemanları (4)
Hassas kesmenin oluşum kademeleri Şekil 6'te görülmektedir. Hassas kesme operasyonu aşağıda sıralandığı şekilde gerçekleşir:
1) Kalıp açıktır. Malzeme kesme için sürülür.
2) Kalıp kapanır. Malzeme dış taraftan çökertme zımbasının, iç taraftan da çıkarıcı zımbanın baskısı altındadır. Kesilme çevresine (V) şeklinde çökertme yapılır.
3) Malzeme kesme kuvveti, çökertme kuvveti ve karşılık kuvvetinin birlikte etkisiyle kesilir.
4) Pres koçu kursunu tamamlamıştır. Kesilen parça kesme kalıbı, kesilen delik pulu da kesme zımbası içine girmiştir.
5) Çökertme kuvveti ve karşı baskı kuvveti devreden çıkar. Kalıp açılmıştır.
6) Çökertme zımbası üzerine sıyırma kuvveti etki yaparak şeridi zımbadan sıyırır. Aynı zamanda devrede olan sıyırıcı kuvveti itici zımbaya etki yaparak kesilen pulu zımbadan dışarı iteler.
7) Alt kalıptaki itici kuvveti kesilen parçayı kalıptan dışarı çıkarır. Yeni bir kesim için şeridi ileri sürme hareketi başlar.
8) Kesilen parça ve kesilen delik pulu hava üflenerek veya otomatik tahliye düzeneği tarafından kalıp sahasından uzaklaştırılır. Şerit ilerlemesi sona ermiştir. Yeni çevrim başlayabilir (4).
Şekil 6. Hassas kesmenin oluşum kademeleri (5)
Hassas kesme kalıplarının normal kesme kalıplarından önemli bir farklılığı da çok dar kesme boşluğu kullanılmış olmasıdır. Dar tutulmuş kesme boşluğu malzemenin temiz kesilme yüzeyi ile kesilmesini sağlar. Kalıpla zımba arasında bırakılan bu boşluğun değeri malzeme kalınlığına, kesilen şekil ve boyuta, malzeme kalitesi ile mukavemetine bağlıdır. Fena şekillenebilir malzemelerdeki kesme boşluğu iyi şekillenebilir malzemelerden daha küçüktür. Kesme boşluğu genellikle %1malzeme kalınlığı değerinde alınabilir (4).
|
