DIŞ DİŞLİ VİDA KALIPLARI

Dış dişlerin merkezinden geçen kalıp ayrım çizgisi, vidayı ikiye bölen bir iz yaratır. Zaman içerisinde kalıbın aşınması, eksenden kayması gibi durumlar oluştuğunda, vida üzerindeki iz büyüyebilir, vida eksenleri kayabilir ve dişler birbirinden uyumsuz halde kalıplanabilir.

Resim 6 - Tabure ayağı kalıbında, zaman içerisinde kalıp maçaları aşınmış ve eksenlerinden kayarak ürünün kullanılamayacak şekilde hatalı çıkmasına sebep olmuştur.

Resim 7 - Soldaki resimde tabure ayağı kalıbının bir maçası görülmektedir. Sağdaki resimde ise iki maçanın birbiri ile temasındaki problem gösterilmiştir.

Dişler yandan çalışacak maçalar gerektirebilir buda kalıp maliyetini artıracaktır. Aşağıdaki resimlerde dış dişleri bulunan tabura kalıbının maça sistemi görülmektedir. Sağ ve sol olmak üzere, iki adet maça, ürünün dişlerini oluşturmaktadır. Ürün kalıptan sıyırıcı parça (yeşil renkli) ile çıkarılmaktadır.

Resim 8 - Tabure ayağı kalıbının maça sistemi

Maça kenarlarının zamanla aşınması, çapak yapmaya başlaması ya da kayarak bozuk dişler oluşturmasının önüne geçmek zor olsa da, vida formunda yapılacak küçük bir değişiklik, bu sorunların etkilerini en aza indirir.

Vida dişlerinin, maçaların kalıp ayrım çizgilerinde ki bölgelerini düz olarak yapıldığında, zaman içerisinde bu bölgede oluşacak çapak ya da eksen kaçıklığı, ürünün kullanılabilirliğini etkilemez. Fonksiyonelliğini kaybetmeyen ürün, estetik bir kusur oluşturmuyorsa, kullanılmaya devam edilir.

Resim 9 - Maça kalıp ayrım çizgisindeki,  vida dişleri düz olarak yapılmış

İÇ DİŞLİ VİDA KALIPLARI

Resim 10 - İç dişlere sahip bir ürün

İç dişler, dişleri kalıptan çıkartacak mekanizmalar, sistemler gerektirir. Kalıp maliyetinde önemli bir artış demektir. Kalıp karmaşıklığında artış olacaktır. Dönerek kalıptan çıkarılan iç dişli vidaların, kalıptan çıkış süreleri de uzundur. Dişlerin kalıptan dönerek çıkış süresini azaltmak için, diş boyu mümkün olan en küçük değerde seçilmelidir.

Çok başlangıçlı iç dişli vidaların kalıptan çıkarılma süreleri daha kısadır.

 

Resim 11 - Üç adet başlangıç noktası bulunan dişli örneği. Daha rahat anlaşılmayı sağlamak için, her dişli farklı renkte gösterilmiştir.

Resim 12 - Dört gözlü şişe kapağı kalıbı

Resim 13 - Ürünün kalıp içerisinden dönerek çıkmasını sağlayan dişli (redüktör) sistemi ve dişlilerin dönüş yönleri

Redüktörlü kalıplar olarak ta bilinen bu kalıplarda, ürünler kalıp içerisinden dönerek çıkarılır. Resimde görülen 4 gözlü kalıpta, orta bulunan tahrik dişlisi, döndüğü zaman, etrafında bulunan dişlileri, kendi dönüş yönünün tersi yönünde çevirir. Kapağın dönmemesi için etrafındaki pimlerden yararlanılır. Bu kalıplarda ürünün kesinlikle dönmemesi gerekir. Sabit duran ürün, dişliler ve dolayısıyla erkek çekirdek döndüğü zaman, ileri harekete zorlanır. Ürün bu şekilde kalıptan çıkarılır.

Resim 14 - Kapağın kendi ekseni etrafında dönmesini engelleyen pimler