Erkan Kahraman
Gazi Üniv. Teknik Eğitim Fak. Makine Böl.
Mayıs 2005

ÖZET

Son yıllarda günümüz teknolojisinde hacim kalıplarında plastiklerin şekillendirilmesi sıcak yolluk sisteminin önemli ölçüde enerji, işçilik ve malzeme kazançlarının yanında bir çok avantajlar getirmesi nedeniyle kullanımı giderek artmaktadır. Sıcak yolluk sistemi sağladığı avantajların yanı sıra kendine has özellikleri ve gereksinimleri vardır. Bu makale; Sıcak yolluk sisteminin genel tanımı, ihtiyaçları ve avantajları literatür araştırması yapılarak hazırlanmıştır.

1. GİRİŞ

Sıcak yolluk sistemi son yıllarda plastik enjeksiyon kalıpçılığında soğuk yolluk (normal yolluk) sistemine göre daha fazla tercih edilmeye başlanmıştır. Plastik enjeksiyon kalıpçılığında sıcak yolluğun soğuk yolluğa göre daha fazla tercih edilmesini yüksek kaliteli ürün alma isteği, daha kısa sürede daha çok iş yapabilme ve işçilik giderlerinin azaltılması olarak şekilde kısa özetleyebiliriz.

Sıcak yolluk sistemi; Plastik enjeksiyon kalıplarında enjeksiyon makinesinin memesinden plastik enjeksiyon kalıp gözüne kadar ergimiş plastik malzemeyi sıcaklık, basınç kaybı olmadan ve hasara uğramadan kontrollü bir şekilde bekletme ve istenildiğinde kalıp gözüne enjekte etme sistemidir. Şekil 1.'de sıcak yolluk sistemini oluşturan başlıca elemanları görebilmekteyiz (1).

Şekil 1. Sıcak yolluk sistemini oluşturan elemanlar (2).

1. Kalıp gözü taşıyıcı plakası
2. Ara plakası
3. Destek plakası
4. Bağlama (Sıkma) plakası
5. Yalıtım (zolasyon) plakası
6. Merkezleme halkası
7. Takviye plakası
8. Sıcak yolluk dağıtıcısı (Manifold)
9. Isı reflektörü (reflektör plakası)
10. Destek halkası (rondela)
11. Destek halkası (rondela)
12. Kapama tapası
13. Merkezleme plakası
14. Yolluk burcu
15. Filtre tertibatı (malzeme filtresi)
16. Isıtıcı (spiral rezistans)
17. Havşa başlı vida
18. Vidalı emniyet pimi
19. Vidalı tapa
20. Silindirik saplama
21. Silindirik saplama
22. Yüksek güçlü ısıtıcı (fişek rezistans)
23. Termoeleman (sıcaklık ölçer)
24. Bağlantı kutusu
25. Yüksek verimli meme
26. Metal O-Halkası
27. Kalıp gözü tertibatı
28.O-Halkası

2. SICAK YOLLUK SİSTEMİNDE KULLANILAN ELEMANLAR

Sıcak yolluk sistemi için gerekli olan kullanılan elemanları; Thermocoupler (Sıcaklık kontrol elemanları), Sıcaklık kontrol cihazları, Isıtıcılar (Dağıtıcı ve meme ısıtıcıları), Sıcak yolluk memesi ve Sıcak yolluk dağıtıcısı (manifold) olarak beş ana gruba ayırabiliriz (Şekil 2). (1)

Şekil 2. Sıcak yolluk sisteminin kesiti (3)

Kaynak: www.yudo.com.tr

2.1.Manifold (Sıcak yolluk dağıtıcısı):

Sıcak yolluk dağıtıcısının (manifold Şekil 1-8) amacı, ergiyik plastik malzemeyi yolluk burcundan (Şekil 1-14) alarak en az basınç kaybıyla ve aynı sıcaklıkta memelere (Şekil 1-25) iletimini sağlamaktır (4).
Enjekte edilmiş malzeme ısıtıcılar ve termokupollar sayesinde eriyik halde ve olumsuz sıcaklık değişimi olmadan kalır. Manifoldlar genelde H, I ve X tipli olarak bulunmaktadır (Şekil 3). Bazı durmalarda bu temel tipleri kullanarak değişik kombinasyonlarda manifold sistemleri oluşturulabilir. Manifold tipi belirlerken hedef mümkün olduğu kadar eşit akış sağlamaktır. Genelde ideal manifold göz sayıları 2-4-8-16 ve 32'lidir. 3-6 ve 12'li gözler dengesiz akışa neden olduğu için tercih edilmez (4).

Şekil 3. Çeşitli manifold şekilleri (4)