6.
YAKIT PİLİNİN AVANTAJLARI:
Yakıt
pillerinin diğer enerji sistemlerine göre avantajları sırasıyla
aşağıda sıralanmıştır:
Yakıt
pili termal enerji sistemlerine göre daha yüksek verimle çalışır.
Termal sistemlerden elektrik üretiminde sistemin verimi "Carnot
Çevrimi Kriterleri"'nden etkilenirken, yakıt pili sistemlerinde
bu etkileşim yoktur. Termal sistemlerde elektrik üretimindeki
verim %35-40'ı geçemezken, yakıt pili sistemlerinde %70'e
yakın verimle çalışılmaktadır.
Yakıt
pilinde meydana gelen emisyon miktarı, diğer yakıtlara göre
ihmal edilecek kadar azdır. Yan ürün olarak bir tek su oluşmaktadır.
Yakıt pillerinde CO, NOx, yanmamış hidrokarbonlar, ve kirletici
diğer maddeler oluşmazken, oksitleyici olarak hava kullanıldığında
ihmal edilecek kadar az miktarda azot oksitler, hidrokarbonlar
kullanıldığında ise çok düşük miktarda CO2 oluşur. Günümüzde
çevre kirliliği ve insan sağlığı için birçok yasal kısıtlamaların
uygulandığı bu zamanda, diğer teknolojilerde maliyeti çok
fazla arttırmaktayken, bu sistemin çevre dostu olması çok
değerli bir alternatif yakıt olmasına neden olmaktadır.
Hareketli
aksamın bulunmadığı yakıt pillerinde sistem, gürültü kirliliği
oluşturmamaktadır.
Yakıt
pillerinde kullanılabilecek yakıt sayısı çok fazla olduğundan,
fosil ve alternatif yakıtların kullanımının kolaylığı nedeniyle
çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. o Yakıt pilleri
istenilen büyüklükte ve kapasitede üretilebilir. Basit bir
yapıya sahiptirler. Büyüklüklerine göre 10 W'tan 4.5 kW'a
kadar olan bir güç yelpazesine sahiptirler. Boyutları bir
el çantasında taşınabilecek kadar küçük veya buzdolabı kadar
büyük olabilmektedir.
Modülerdirler.
Gerekli görülen her yerde kullanılabilir ve yerleştirilebilirler.
Yakıt
pili sistemlerinde yan ürün olarak oluşan atık ısı geri kazanılabilir.
Yakıt
pilleri dayanıklı ve güvenli sistemlerdir.
7.
SONUÇ:
Yakıt
pilleri gelecekte güç üretimine büyük katkıda bulunacaklardır.
Birçok uygulamada esnekliği ve opsiyonelliği artırmaktadır.
En önemli özellikleri ise diğer enerji dönüştürücü sistemlere
göre daha verimli oluşlarıdır. Düşük ve yüksek sıcaklık yakıt
pillerinin her ikisi de uygulamanın özelliklerine bağlı olarak
farklı avantaj ve dezavantajlara sahiptirler. Bazen her ikisi
de benzer işlerde kullanılabilirler. Güç ihtiyacının artması
durumunda pil sayısının artırılması yoluyla problemin çözümü
modüler oluşlarının sağladığı oldukça yüksek esnekliğin bir
sonucudur.
Tablo 4.1 'de beş yakıt pili teknolojisinin karşılaştırılması
verilmiştir. Burada karşılaştırılması yapılan yakıt pilleri
sırasıyla (yukarıdan aşağıya doğru) PEMYP,AYP,FAYP,EKYP ve
SOFC 'dır.
UYGULAMALARI
|
AVANTAJLARI
|
DEZAVANTAJLARI
|
Elektrik
Taşınabilir güç
Ulaşım |
*
Katı elektrolit aşınma ve kontrol sorunlarını azaltır
* Düşük sıcaklık
* Çabuk çalışma |
*
Düşük sıcaklık pahalı katalizörlere ihtiyaç duyar
* Yakıt içindeki pisliklere karşı aşırı duyarlılık |
Ordu
Uzay |
*
Alkali elektrolit kullanımında katot tepkimesi daha hızlı
gerçekleşir,yüksek performans |
* Yakıt ve havadaki karbon dioksitin ortadan kaldırılması
maliyeti arttırır.
|
Elektrik
Ulaşım |
*
Bileşik elektrik-ısı üretiminde %85 'e varan verim
* Yakıt olarak saf olmayan hidrojen kullanılabilme |
*
Pt katalizörler
* Düşük akım ve güç
* Büyük boyut / kütle |
Elektrik
---------
Elektrik
|
*
Yüksek sıcaklık avantajları
---------
* Katı elektrolit avantajları (aşınma ve kontrol sorunları
azalır) |
*Yüksek
sıcaklık, pil bileşenlerinin aşınmasına ve kırılımına
neden olur.
---------
* Yüksek sıcaklık, pil bileşenlerinin kırılımına neden
olur |
Tablo
4.1 Beş yakıt pili teknolojisinin karşılaştırılması
Yirmi
yıl önce,özellikle üniversiteler,araştırma enstitüleri ve
çok az sayıdaki şirket yakıt pillerinin temelleri ve özellikleri
üzerinde araştırma yapmaktaydı. Bugün ise sayısız araştırma
grubu yakıt pilleri üzerinde çalışmaktadır.
Yakıt pili sistemleri,sabit güç istasyonları ve küçük güç
gereksinimlerinin olduğu uygulamalar (trafik ışıkları vb.)
gibi birçok alanda ticarileşmesi,araştırma - geliştirme dinamiklerinde
hatırı sayılır bir hızlanmaya neden olacaktır.
Her türlü uygulama için kullanılabilecek ideal bir yakıt pili
sistemi yoktur. Amaca en uygun yakıt pili sistemi,uygulamanın
gereksinimlerine bağlı olarak değişmektedir.
Özel amaçlı kullanımda
yalnızca yakıt pili değil,tüm sistem incelenerek karar verilmelidir.
Belirli bir yakıt pili tipi belirli bir uygulama için mükemmel
olabilir,ancak hidrojenin depolanması ve/veya dönüştürücü
sistem de hesaba katıldığında böyle olmayabileceği görülür.
Buna göre,dahili dönüştürücü konfigürasyonu içermekte olan
ve hidrokarbon yakıt kullanan yüksek sıcaklık yakıt pilleri
düşük sıcaklık pillerine nispeten daha basit sistem dizaynı
gerektirirler. Taşınabilir aygıtlarda düşük sıcaklık sistemleri
olan PEMYP ve DMYP sistemleri tek seçenektir.
Yakıt pili sistemlerinde elde edilen toplam verim klasik sistemlerden
daha fazladır ve yakıt pillerinin klasik sistemlere ilave
olarak pazara girdikleri görülmektedir. Birkaç yıl içerisinde,teknolojideki
ilerlemelere ve üretim hacmindeki artışa bağlı olarak fiyatları
düştüğü zaman klasik sistemlerle yarış edebilecek duruma geleceklerdir.
Piyasada uzun zamandan beri bazı ticari yakıt pili sistemleri
bulunmaktadır. ONSI tarafından pazarlanan FAYP,200 kW sınıfında
alınabilecek tek yakıt pili sistemidir. H-Power Corp.,Ballard
ve Plug Power gibi şirketler de kendi ürünlerinin reklamlarını
yapmaktadırlar. Diğer uygulamalar için de yakıt pili sistemlerinin
pazara tanıtılması çok yakındır.
Bunların yanı sıra yakıt pillerinin de çözülmesi gereken bazı
sorunları vardır. Bunların başında pahalı oluşları,henüz çok
yaygın olarak kullanılmamaları,gerekli alt yapının tam olarak
oluşturulamaması ve depolama,taşıma vb. problemler verilebilir.
Bu sorunlar da çözüldüğünde yakıt pilleri hayatımızdaki yerlerini
alacaklardır.
8.
KAYNAKLAR:
1-
ARITA, M. Powertrain and Environment Research Laboratory,
Nissan Motor Co. Ltd. 1,Natsushima - cho,Yokosuka 237,8523,Japan,s.
10 - 14
2- KORDESCH, K., SIMADER, G. 1996. Fuel Cells and Their Applications,Federal
Republic of Germany,361 s.
3- YEŞİL, M. 2002. Yakıt Hücreleri ve Yakıt Hücrelerinin Otomotiv
Uygulamaları,Bitirme Ödevi,Bursa, 36 s.
4- ANDERSON, B., " Fuel Cells for Marine Applications",
Hydrogen Today, p. 11-15, Vol 13, No. 1, 2002.
5- ÇETİNKAYA, M., Karaosmanoğlu, F., "Yakıt Pillerinde
Hidrojen Kullanımı", 1. Ulusal Hidrojen Kongresi, 16
Temmuz 2002, Ankara.
6- ÇETİNKAYA, M., "The Use of Cyclic Voltammetry In Oxygen
Reduction Reaction on Polycrystalline Pt Electrodes",
İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Bölümü Lisans Tezi, İstanbul,
Haziran 2001.
7- ÇETİNKAYA, M., Karaosmanoğlu, F., "Yakıt Pillerinde
Hidrojen Kullanımı- 1", 3e Electrotech, Bileşim Yayıncılık
A.Ş., 100, s. 90-94, İstanbul, Eylül, 2002.
8- ÇETİNKAYA, M., Karaosmanoğlu, F., "Yakıt Pillerinde
Hidrojen Kullanımı- 2", 3e Electrotech, Bileşim Yayıncılık
A.Ş., 101, s. 79-82, İstanbul, Ekim, 2002.
9- KADIRGAN, F., "Hidrojenli Yakıt Hücreleri Teknolojilerinde
Son Gelişmeler", 3e Electrotech, s. 64-68, Bileşim Yayıncılık
A.Ş., İstanbul, Ocak, 2003.
10- KIRK-OTHMER, "Encyclopedia of Chemical Technology",
2nd Edition, John-Wiley & Sons Inc, USA, 1971.
11- LINDEN D., "Handbook of Batteries and Fuel Cells",
McGraw Hill Publishing Company, 1984.
12- www.alliedsignal.com
13- www.cafcp.org
14- www.daimlerchrysler.com
15- www.drivingthefuture.org
16- www.fuelcells.com
17- www.howstuffworks.com/engine4.html
18- www.internationalfuelcells.com
19- www.nfcrc.uci.edu
20- www.usfcc.com
21- www.utc.com
|